اسبچه خزری

🐴اسب خزری یا کاسپین🐴

✒پژو هـشگر امور دام گیلان گفت:

 امروزہ نژاد اسبان گیل در معرض نابودے قرار گرفتہ است.

محمد بشرا در گفت و گو با خبرنگار خبرگزارے دانشجویان ایران (ایسنا) - منطقہ گیلان،با بیان این مطلب ڪہ اسب گیلان جثہ اے ڪوچڪ اما نیرومند دارد،گفت:این اسب ڪار آمد و وافر در راهـهـاے خراب و مملو از گل و لاے نمے لغزد و انجام دشوارترین بخش از ڪارهـاے مزرعہ را برعهـدہ مے گیرد.زیرا گاوان نر ،تنهـا در فاصلہ ماهـهـاے مهـر تا اردیبهـشت در خانہ ے دهـقان اشتغال دارند و از آنجا ڪہ این دام هـا بہ برگ توت علاقہ اے فراوان نشان مے دهـند،از آغاز بهـار بہ مجرد آن ڪہ این درختان شروع بہ جوانہ زدن مے ڪنند بہ ڪوهـستانهـاے اطراف فرستادہ مے شوند،ڪارهـا بہ اسبان واگذار مے شود.

وے افزود:باید بدانیم ڪہ اسبان ڪوتاہ بالاے (پونی) یا اسبچہ خزر نیز متعلق بہ گیلان هـستند ڪہ امروزہ بہ سبب جثہ مینیاتورے خود در سراسر دنیا شهـرتے تمام دارند و هـنوز در گیلان بہ وسیلہ دوستداران و علاقمندان بہ پرورش اسب پروردہ و بہ تمام دنیا صادر مے شوند و از نژادے اصیل و بهـایے گران برخوردارند.

وے با بیان این مطلب ڪہ در گیلان دیروز،شغلے بہ نام چهـار پادارے مرسوم بود ڪہ چهـارپاداران در داخل و خارج گیلان با تعداے اسب،استر و الاغ ،مسافر ڪشے و بارڪشے مے ڪردند و در بسیارے از اوقات نامہ و مراسلات خصوصے را نیز بہ هـمراہ مے بردندڪہ رد پایشان در اشعار شعراے گیلان باقے ماندہ است.

وے ادامہ داد:این شغل هـنوز در پارہ اے از مناطق سخت گذر گیلان وجود دارد اما روے هـم رفتہ مصارف اسب امروزہ در گیلان بہ طرق مختلف بہ سختے محدود شدہ است،اتومبیل سوارے و بارڪش هـاے ڪوچڪ،خرمنڪوب هـا و تیلرهـاے یدڪ ڪش شخم زنے ،بخش عمدہ اے از ڪارهـاے اسبان سورے و بارڪش ،شخم زن و خرمن ڪوب را بر عهـدہ گرفتہ است و نیروے اسبان را ڪنار زدہ است.

وے تصریح ڪرد:با توجہ بہ اینڪہ اسبان را بہ علف چرهـاے ییلاقے راہ نمے دهـند،امروزہ نژاد اسبان گیل در معرض نابودے قرار گرفتہ است و تعداد آن هـا هـرسالہ نسبت بہ سالهـاے پیش محدود و محدودتر مے شود.  

🐴اسبچہ خزر ڪہ بہ " اسب مینیاتور دریاے خزر " نیز معروف شدہ است،  ازنظر ظاهـری، تناسب اندام یڪ اسب بزرگ را دارد.

قدمت نژاد آن بہ سہ هـزار سال می‌رسد و یڪ نژاد اصیل ایرانے است. در واقع یڪے از هـیجان‌انگیزترین ڪشفیات اسب در قرن گذشتہ (قرن بیستم)، ڪشف اسب خزر است.

این اسب ڪہ تصور می‌شد از هـزار سال قبل منقرض شدهـ، یڪے از چهـار تیرہ اصلے اجداد اسبان خونگرم امروزے جهـان می‌باشد.

خصوصیات رفتارے این نژاد حاڪے از هـوش سرشار آن بودہ و مهـمترین ویژگی‌اش فراگیرے سریع و آسان رفتارهـاے آموزشے است.

تلفیق این هـوش با خلق و خوے مهـربان در این نژاد، آن را جزو بهـترین نژادهـا براے سوارڪارے و آموزش سوارڪارے ڪودڪان در جهـان قرار دادہ است.

آموزش و تربیت این نژاد در باشگاهـ‌هـاے سوارڪارے نشان داد ڪہ از نظر پرش از استعداد خاصے برخوردار بودہ و در بسیارے موارد قابل رقابت با اسب‌هـاے بزرگ می‌باشند.

اسبچہ خزر با توجہ بہ سابقہ تاریخی، زیبایے و استعدادهـاے بسیار بالا، مناسب آمیزش با سایر نژادهـاے اسب‌هـاے داخلے و خارجے است.

خانم لوئیز فیروز، ڪاشف اسب خزر:

درحالے ڪہ بسیارے از ایرانے هـا براے رفتن بہ ینگہ دنیا تلاش می‌ڪنند شاید باور نڪردنے باشد ڪہ زن آمریڪایے هـفتاد و پنج سالہ اے در روستاے قرہ تپہ شیخ ڪلالہ درترڪمن صحرا، بہ تنهـایے یا بہ قول خودش با اسب هـا و سگ هـایش زندگے ڪند.

خانم لوئیز فیروز، ڪاشف اسبچہ خزراست. اسب بومے ایران ڪہ نیاے بسیارے از اسب هـاے ڪنونے جهـان است. نقش این اسب از جملہ نگارہ هـاے پلڪان آپاداناى تخت جمشید است ڪہ در آن هـدایاے امراے ایالت هـا – ساتراپ هـاے - مختلف ایرانے ڪہ براے داریوش هـخامنشے آوردہ شدهـ، نشان دادہ شدہ است.

لوئیز فیروز زادہ ویرجینیاست. پدر وڪیلش در دوران جنگ جهـانے دوم، مدتے در ایران بودهـ. او ڪہ دانشجوے ادبیات اروپایے ولادیمیر ناباڪوف بودهـ، با یڪ ایرانے ازدواج ڪردہ و بہ ایران آمدہ است.

او پس از پنجاہ سال زندگے در ایران، خود را ایرانے می‌داند وعلاقہ اش بہ ایران در حدے است ڪہ وصیت ڪردہ در روستاے قرہ تپہ شیخ در ترڪمن صحرا خاڪش ڪنند.

علے گلشن در ڪتاب اسب ترڪمن دربارہ لوئیز فیروز می‌گوید: 

"یڪے از افرادے ڪہ تحقیقات بسیارے را دربارہ اسب در ایران بہ انجام رساندہ است، لوئیز فیروز است. او در سال ۱۳۳۶ با یڪے از شاهـزادگان قاجارے ایران بہ نام نرسے فیروز ڪہ از نوادگان فرمانفرما بود، ازدواج و بہ هـمراہ او بہ ایران سفر ڪرد. او با ڪمڪ هـمسر خود و با توجہ بہ علاقہ اے ڪہ بہ اسب و سوارے داشت مرڪزے را بہ نام نوروز آباد در تهـران، جهـت سوارے فرزندانش تاسیس ڪرد." 

لوئیز هـموارہ بہ دنبال اسبے ڪوچڪ اندام بود ڪہ براے سوارے ڪودڪان مناسب باشد. سرانجام، جست و جو و ڪنجڪاوے او در این بارہ منجر بہ ڪشف مجدد نژادے شد ڪہ قدمتے هـزاران سالہ داشت. او با پشتڪار فراوان توانست اسبے را بہ دنیا معرفے ڪند ڪہ داراے ارزش فراوانے بود. او این اسب منحصر بہ فرد را ڪہ بہ مینیاتور اسب عرب شباهـت دارد، اسبچہ خزر نامید. 

علاقہ بسیار او بہ اسب هـاے ایرانی، زمینہ تحقیقات وسیع او دربارہ اسب هـاے مناطق مختلف ایران شد. لوئیز فیروز براے انجام مطالعات خود بر روے این اسب هـا مزرعہ اے را در یڪے از مناطق ترڪمن نشین ایران، واقع در روستاے قرہ تپہ شیخ از توابع شهـرستان ڪلالہ خریدارے و مطالعات خود را بر روے این اسب هـا آغاز ڪرد. زندگے با ترڪمانان و مطالعہ دقیق او بر روے اسب هـا نڪات بسیارے بہ او آموخت. 

او براے تڪمیل تحقیقات خود و با هـمڪارے مراڪز و متخصصانے از جملہ باستان شناس مجارے دڪتر ساندر بوڪینے و دڪتر گاس ڪتران از دانشگاہ ڪنتاڪی،  مطالعات باستان شناسے و ژنتیڪ بر روے اسب هـا انجام داد. 

بدون شڪ موفقیت و پیشرفت هـایے ڪہ در ارتباط با اسب در ایران دیدہ می‌شود تا حد زیادے مرهـون تلاش و زحمات این فرد دلسوز است. در حال حاضر لوئیز فیروز یڪے از موفق ترین و بزرگترین  پرورش دهـندگان اسب در ایران است و در راہ حفظ نسل و بہ نژادے اسب هـاے ایرانی، فعالیت زیادے دارد.

آداب زیارت معصومین و امامزادگان علیه السلام

بِسْمِ اللّهـِ الْرَّحْمنِ الْرَّحیمْ

آداب زیارت معصومین

 و امام زادگان علیهـم السلام

1. غسل ڪردن پیش از رفتن براى زیارت .

2. پرهـیز نمودن از ڪلام بیهـودہ و لغو و پرهـیز از مخاصمہ و در طول مسیر.

3. خواندن دعاى واردہ و مخصوص آن امام .

4. طهـارت از حدث اڪبر و حدث اصغر.

5. پوشیدن جامہ هـاى پاڪ ، پاڪیزہ و نو. بهـتر است رنگ جامہ سفید باشد.

6. در حین رفتن بہ زیارت گام هـا را ڪوتاہ بردارد و با وقار حرڪت ڪند و هـمچنین باید خاضع و خاشع باشد و سر بہ زیر راہ برود و بہ بالا و اطراف خود توجہ نڪند ؛ یعنى بہ منزلت و عظمت زیارت فڪر ڪند.

7. خوشبو نمودن خود در غیر زیارت امام حسین علیہ السلام .

8. هـنگام رفتن بہ حرم مطهـر، زبان را بہ ذڪر تڪبیر، تحمید، تسبیح ، تهـلیل و تمجید مشغول ڪند و با فرستادن صلوات بر محمد و آل محمد صل اللہ علیہ و آلہ دهـان خود را معطر نماید.

9. ایستادن بر در حرم شریف و اذن دخول طلبیدن و سعى ڪردن در بہ دست آوردن رقت قلب و خضوع بہ وسیلہ تصور و فڪر در عظمت و جلالت قدر صاحب آن مرقد منور؛ بہ فڪر این باشد ڪہ ایستادن او را مى بیند، ڪلام او را مى شنود و جواب سلام او را مى دهـد. هـمچنین باید در محبت و لطفى ڪہ ایشان بہ شیعیان و زائران خود دارند، تدبیر ڪند و هـمچنین در خرابى هـاى حال خود و خلاف هـایى ڪہ نسبت بہ آن بزرگواران ڪردہ است ، تاءمل ڪند.

10. بوسیدن عتبہ عالیہ و آستانہ مبارڪہ . سزاوار است براى خدا بہ شڪرانہ این ڪہ او را بہ این مڪان رساندہ است ، سجدہ ڪند.

لطفا بہ ادامہ مطلب بروید

11. مقدم داشتن پاى راست در وقت داخل شدن و مقدم داشتن پاى چپ در وقت بیرون آمدن ؛ مانند مساجد.

12. رفتن نزد ضریح مطهـر بہ نحوى ڪہ بتواند خود را بہ آن بچسباند. توهـم این ڪہ دور ایستادن ادب است ، وهـم (غلط) است . زیرا در حدیث آمدہ است ڪہ تڪیہ ڪردن بر ضریح و بوسیدن آن شایستہ است .

13. ایستادن پشت بہ قبلہ و رو بہ قبر منور در وقت زیارت . ظاهـرا این ادب مختص بہ معصوم علیہ السلام است . وقتى از خواندن زیارت فارغ شد، گونہ راست را بہ ضریح بگذارد و بہ حال تضرع ، دعا ڪند. سپس گونہ چپ را بگذارد و خدا را بہ حق صاحب قبر بخواند ڪہ او را از اهـل شفاعت آن بزرگوار قرار دهـد. آنگاہ در دعا مبالغہ ڪند. سپس بہ سمت سر مطهـر برود و رو بہ قبلہ بایستد و دعا ڪند.

14. ایستادن در وقت خواندن زیارت ؛ اگر عذرى مثل ضعف و درد ڪمر و درد پا و غیرہ نداشتہ باشد.

15. تڪبیر گفتن هـنگام دیدن قبر مطهـر، پیش از شروع خواندن زیارت .

16. خواندن زیارت واردہ از سادات انام علیهـم السلام و ترڪ زیارت هـاى ساختہ شدہ بى اساس ڪہ بعضى بى خردان ، عوامانہ آنهـا را با بعضى از زیارات تلفیق ڪردہ اند.

17. بہ جا آوردن نماز زیارت ڪہ اقل آن دو رڪعت است .

18. خواندن سورہ یس در رڪعت اول و سورہ الرحمن در رڪعت دوم ؛ در صورتى ڪہ براى آن زیارتى ڪہ نماز آن را مى خواند، ڪیفیت مخصوصى ذڪر نشدہ باشد.

19. ڪسى ڪہ داخل حرم مطهـر شود و ببیند ڪہ نماز جماعت برقرار شدہ است ، پیش از آنڪہ زیارت ڪند، ابتدا نماز بخواند. هـمچنین وظیفہ ناظر حرم است ڪہ مردم را بہ نماز امر ڪند.

20. تلاوت ڪردن قرآن نزد ضریح مطهـر و هـدیہ ڪردن آن بہ روح مقدس ‍ مزور.(22)

21. ترڪ نمودن سخنان ناشایست و ڪلمات لغو و بیهـودہ و عدم اشتغال بہ صحبت هـاى دنیوى ڪہ هـمیشہ و در هـمہ جا مذموم ، قبیح ، مانع رزق و باعث قساوت قلب است .

22. بلند نڪردن صدا در وقت زیارت .

23. وداع ڪردن با امام علیہ السلام در وقت بیرون رفتن از شهـرى ڪہ آن حضرت در آن جا مدفون است .

24. توبہ و استغفار نمودن از گناهـان و تصمیم بہ بهـتر ڪردن حال ، ڪردار و گفتار خود بعد از فراغت از زیارت .

25. انفاق ڪردن بہ قدر وسع بر خادمان آستانہ شریفہ .

26. سزاوار است ڪہ خدام از اهـل خیر و صلاح و صاحب دین و مروت باشند و آنچہ را از زائران مى بینند، تحمل نمایند و خشم خود را بر ایشان فرو نشانند و بر آنهـا تندى و درشتى ننمایند و بر رفع حوایج محتاجین اقدام و زائرین را راهـنمایى ڪنند.

27. انفاق و احسان بر فقرا، مجاورین و مساڪین شهـرى ڪہ امام علیہ السلام در آن مدفون است ؛ خصوصا سادات و اهـل علم .

28. از جملہ آداب ، تعجیل ڪردن در بیرون رفتن از حرم است ؛ در وقتى ڪہ حظ و بهـرہ خود را از زیارت درڪ ڪرد تا براى رجوع بعدى شوق بیشترى داشتہ باشد.

29. سزاوار است وقتى ڪہ زوار بسیار است ، ڪسانى ڪہ جلوتر هـستند و بہ ضریح چسبیدہ اند، زیارت را ڪوتاہ نمایند و زودتر بیرون روند تا دیگر زائران هـم بہ قرب ضریح فایز گردند.

گل خودروی وحشی

افتتاح مسجد حنظله روستای لیشک توسط سردار حزنی و هئیت همراه

اسامی منتخبین دوره پنجم شورای اسلامی روستای لیشک

📩اسامے منتخبین دورہ پنجم شوراے اسلامے روستاے لیشڪ بہ ترتیب آرا

1)آقاے علے دهـدست با 74 راے 

2)آقاے حسنعلے رضایے با 55 راے 

3)آقاے حسن پشنگ با 55 رای

💥نڪتہ قابل توجہ در این دورہ روے آوردن مردم بہ افراد با برنامہ و ڪاردان و علل الخصوص قشر جوان و هـمچنین با تجربہ بود ڪہ خودشو بہ وضوح نشون داد نڪتہ قابل توجہ دیگر در این دورہ ڪہ بیشتر خودنمایے میڪرد انتخاب و اعتماد حداڪثرے مردم نسبت بہ اقدامات و فعالیت هـاے گذشتہ و برنامہ هـاے ارائہ شدہ آقاے دهـدست براے روستاے لیشڪ و مردمش بود ڪہ منجر بہ انتخاب مجدد ایشان براے چهـارمین دورہ متوالے بعنوان شوراے اول شد.

✌با آرزوے موفقیت براے عزیزان منتخب و بہ امید پیشرفت و آبادانے بیشتر و بهـتر روستاے لیشڪ ✌

❌اسامے از راست بہ ترتیب آقایان حسن پشنگ و علے دهـدست و حسنعلے رضایی❌

بهار در روستای لیشک

لباس های بومی و محلی گیلان

لباس هـاے محلے گیلان

 باوجود زیبایے خاص و ویژہ آن بہ دلیل پوشش مناسب با عقاید مذهـبے و دینے ما نیز سازگار است.

هـنوز هـم در مناطق مختلف استان زنان و مردان از لباس بومے و سنتے مختص خود استفادہ مے ڪنند بہ طور مثال در قاسم آباد، تالش و دیلمان زنان و مردانے هـستند ڪہ با پوشش ملے دیدہ مے شوند البتہ در روستاهـا و مناطق ڪوهـپایہ اے این مهـم بیشتر بہ چشم مے خورد، ناگفتہ نماند در چند سال اخیر جوانان نیز بہ پوشیدن اینگونہ لباس هـا راغب شدہ اند بہ طورے ڪہ بعضے از دختران در مجالس جشن و بخصوص جشن عروسے با لباس محلے حضور پیدا مے ڪنند.

بہ گفتہ سیدہ زهـرا هـمتے سراوانے ڪارشنان لباس ملے گیلان سابقہ تاریخے لباس هـاے ملے استان گیلان بہ اشیاے ڪشف شدہ در چراغعلے تپہ رستم آباد (مارلیڪ) برمے گردد.

در تڪہ هـاے یافت شدہ در این اڪتشاف طرحے از بانوے گیلانے وجود دارد ڪہ هـنوز هـم در لباس زنان گیلان خصوصاً در ڪوهـپایہ هـاے شرق گیلان این نشانہ هـا را مے توان یافت.

ڪهـن ترین اسناد مربوط بہ پوشاڪ در استان گیلان از یافتہ هـاے باستان شناسے در تپہ مارلیڪ (چراغعلے تپهـ) رودبار بہ دست آمدہ است. این یافتہ هـا، انواع تزییناتے ڪہ بر روے دامن و پیراهـن و پیشانے بند بہ ڪار مے رفتہ اند را نشان دادہ است. یافتہ هـاے دیگرے در نواحے باستانے رستم آباد رودبار، وجود پاے افزار را هـمزمان با سایر انواع لباس در این منطقہ نشان مے دهـد.

بنا بہ عقیدہ محققان، شڪل و تنوع لباس در این منطقہ هـنوز تداوم اشڪال مورد استفادہ در دورہ متاخرتر زمانے است و تنهـا در موارد ناچیزی، چون یراق دوزے و نوار دوزے هـاے پیراهـن هـاے زنانہ تغییراتے در آنهـا بہ وجود آمدہ است. یڪے از موارد تغییر در این لباسهـا استفادہ از رنگ است . در زمان گذشتہ مردم فقط از رنگ هـاے موجود در طبیعت استفادہ مے ڪردند در حالے ڪہ امروزہ با رنگ هـاے صنعتے پارچہ هـا را مے آرایند”

بنا بہ گفتہ «ڪریستین برومبرژهـ» مردم شناس فرانسوے ڪہ دربارہ پوشاڪ نواحے ڪاسپے تحقیقات و تالیفات گستردہ اے دارد، لباس سنتے حاشیہ دریاے ڪاسپے بیانگر خلاقیتے بڪر است ڪہ بہ خوبے نمایانگر روش متمایز زندگے در این ناحیہ از ایران است. در بسیارے از فلات ایران در دهـہ هـاے گذشتهـ، رفتار فرهـنگے مردم تحت تاثیر سبڪ زندگے محصور شدہ اے بود ڪہ در آن خانہ هـا بہ منظور محافظت از دید و مزاحمت بیگانگان ، با دیوار هـاے بدون مدخل احاطہ مے شد و زنان تنهـا و منزوے در اندرونے زندگے مے ڪردند. اما در امتداد سواحل دریاے ڪاسپین سبڪ زندگے مردم غالبا آزادانہ تر بودہ است. در این منطقهـ، خانہ هـا با دیوار محصور نمے شدهـ، تفڪیڪ جنسے در محیط خانوادگے ڪم بودہ و چادر صرفا براے سفر بہ شهـر هـاے بزرگ و مراسم مذهـبے پوشیدہ مے شدہ است. نبود حجاب ڪہ حتے در میان گالش هـا و طالش هـاے ڪوهـستان ، نسبت بہ گیلانے هـا و مازندرانے هـا بیشتر بہ چشم مے خوردہ در تمام دورہ هـا، جهـانگردان را غافلگیر مے ڪردہ است. مثلا “یونس هـانوی” جهـانگردے ڪہ از گیلان بازدید مے ڪردہ دراین ارتباط نوشتہ است: زنان روستایے در این بخش از ڪشور ، صورت هـایشان را نمے پوشانند.» پوشاڪ در گیلان نیز مانند هـر منطقہ دیگرے معرف اندیشهـ، سلیقهـ، نوع ڪار و معیشت و ارتباط مردمان با طبیعت است. «پاڪ بین» تاڪید مے ڪند:« طراحے لباس در این منطقهـ، ڪاملا در رابطہ با سازگارے با محیط تعریف مے شود چنانڪہ لباس زن گیلڪے بہ شڪلے طراحے شدہ ڪہ وقتے او بر اسب مے نشیند هـیچ نقطہ از بدنش پیدا نباشد.» علاوہ بر سبڪ ڪلے لباس، ترڪیبات و روش دوخت تن پوش هـاے مردم ناحیہ خزر با سایر مناطق آن قدر متمایز است ڪہ این مردم را بہ خوبے مے شناساند. پوشاڪ مردان پوشاڪ مردان در این منطقہ از سرپوش هـاے مردانہ )ڪلاهـ)، تن پوش، شلوار، شال ڪمر، ڪت و پاے افزار تشڪیل مے شود ڪہ هـر ڪدام از آنهـا تقسیم بندے هـاے مختلف و متنوعے دارند.

سرپوش مردانہ ( ڪلاہ ( ڪلاہ پوششے است ڪہ مردان ازپوست ، شال و پارچہ بہ شڪلهـاے مختلف مے دوزند و برسر مے گذارند . ڪلاہ در طول زمان بہ شڪلهـاے مختلف تغییر یافتہ و این تغییرات ازڪلاہ ماهـوت مشڪے گرفتہ تا ڪلاہ پهـلوے و ڪلاہ اروپایے ( شاپور ) ادامہ یافتہ است . ڪلاهـهـایے ڪہ خاص مردان گیلان زمین است ، ڪلاهـے است ڪہ در روستاهـا استفادہ مے شود.از جملہ :

ڪلاہ مردان غرب گیلان :

* شال ڪلاہ فصل استفادهـ: زمستان، جنس پارچهـ: پشمے بومی

* ڪلاہ چالگیزے یا چلگیزے ڪلاہ مڪان استفادهـ: نواحے ڪوهـستانے هـشتپر

* ڪلاہ ترڪدار یا چهـار گوش فصل استفادهـ: تابستان ،جنس پارچہ : پارچہ سفید

* ڪلاہ عرق چین فصل استفادهـ: تابستان ،

جنس پارچهـ: تورے بہ رنگ سفید ،

زمان استفادهـ: هـنگام خواب

ڪلاہ مردان شرق گیلان :

* نمت ڪلاہ (NAMAT KOLAH)

جنس: نمد ، شڪل: تخم مرغے بلند،ڪوتاہ و چهـارگوش ، رنگ: خردلے روشن ،

زمان استفادہ : در روز عروسے داماد برسر مے گذارد

* جلیقهـ

جلیقہ ڪہ آن را جلقتہ یا جلقدہ مے گویند ،براے فصول پاییز و زمستان از جنس شال و براے بهـار و تابستان از پارچہ ہ اے نازڪتر دوختہ مے شد .

* شلوار :

شلوار در غرب گیلان :

شلوار مردان تالش ڪہ آن را شلار مے گویند داراے دمپاے تنگ و اغلب بہ رنگ سیاہ ، شیرے و فلفلے است . جنس این شلوار از پشم است. امروزہ بعضے ازمردان مسن تر درفصل پاییزو زمستان ، در منزل و یا براے مراجعہ بہ بازار داخل روستا،این شلوار رامے پوشند اما هـنگام مراجعہ بہ شهـر از ڪت و شلوار معمولے ڪہ مردان درشهـر مے پوشند، استفادہ مے ڪنند .

شلوارمردان درشرق گیلان :

مردان درشرق گیلان نیز شلوارے ڪہ دمپاے آن براے پیرمردان، لولہ اے سادہ و براے جوانان دڪمہ اے بود، مے پوشیدند . رنگ این شلوار تیرہ بودہ است .

شلوار چرودارے : (نوع پارچہ : دستباف

در قاسم آباد

رودبارسر شلوار مردانہ اے مے دوختند بہ نام قدڪ ڪہ نوع پارچہ آن نخے و رنگ آن مشڪے یا سرمہ اے بود.

تنگ تومان( Tange- tuman ):

شلوار تنگے بودہ ڪہ مرد روستایے در مزرعہ ، یا هـنگام رفتن بہ جنگل مے پوشید. این شلوار هـم در غرب و هـم در شرق گیلان پوشیدہ مے شد .

دیج ( dej ) :

شلوار تنگ چسبانے ، ڪہ داراے لیفہ اے معروف بہ بندے تومان بود. بعدهـا مدل این شلوارهـا سہ دڪمہ شد و آن را با ڪمر بند مے بستند . این شلوار معروف بہ «پیش پولوڪ» یا «پیش پولیڪ» یا شلوارجلو دگمہ دار یا تومان قیش است. در هـر حال مردان چہ در غرب چہ درشرق گیلان ،بہ ویژہ درزمستان ،زیر شلوار پشمے خود ، پیژامہ یا ژامہ مے پوشیدند.

ڪت:

مردان تالش ازڪتے بہ نام چوخا یا شڪہ ڪہ ازشال دوختہ مے شد استفادہ مے ڪردند . شڪل این ڪت معمولے و داراے یقہ برگردان است . مقدارشال مصرفے 12 گز و عرض شال براے دوخت 80-70 سانتیمتر است . در شرق گیلان و نواحے جلگہ ای، مردان از پشمہ چوخا،از جنس شال ڪت مے دوختند.

لباس ڪوهـستانے مردان :

*** غرب گیلان : درنقاط ڪوهـستانے تالش، باسلق ، پوشش دامداران درفصل سرد مے شود .

***شرق گیلان :

شولا ( شب لا) ،نوعے پالتوے نمدے و بالا پوش یا تن پوش شب است ڪہ چوپانان آن را مے پوشند و بر سر پوستین مے گذارند.

ڪولاگیر : پوشش دیگرے است ڪہ چوپانان در روز مے پوشند. ڪوتاهـتر از شولا ولے جنس آن از نمد

است.

.

پاے افزار:

– چوموش بہ فارسے «چموش » گفتہ مے شود ڪہ نوعے پاے افزار ازجنس چرم سادہ است . ڪفشے ڪاملا بومے بودہ ڪہ بیشتر ساڪنان مناطق ڪوهـستانے گیلان ازآن استفادہ مے ڪردند ،اما اینڪ ڪاربرد خود را بہ ڪلے از دست دادہ است . ازامتیاز

هـاے این پاے افزار، سبڪے و یڪپارچگے آن است .

چموش دوزے در مناطق ڪوهـستانے گیلان اهـمیت بہ سزایے داشتہ و این اهـمیت را مے توان در نام بعضے از روستاهـا یافت ،

زیرا نام روستاهـا ،از مشاغل غالب در آن نشات گرفتہ است .روستاهـایے چون«چاموش دوزان » در«ماسال و شاندرمن » یا «چارق دوزے محلہ » در لاهـیجان و «چاموش محلہ » در خانقاہ ماسال» موید این نڪتہ است .

انواع چموش :

دو نوع چموش وجود داشت :

یڪے مخصوص شڪارڪہ بہ «شڪار چوموش » موسوم بود .این پاے افزار ،با بند چرمین بہ پا بستہ مے شد و نوع دیگر ڪہ فاقد بندهـاے چرمین بود.

درتالش دو نوع چموش دوختہ مے شد : نوع مرغوب آن « ختنے »و نوع نامرغوب آن ڪہ از پوست دباغے شدہ دوختہ مے شد «

مازردہ » نام داشت .

-رزین چموش : بہ مرور زمان دوختن و استفادہ از چموش ،از رونق افتاد و نوعے دیگر ڪہ از لاستیڪ تهـیہ مے شد بہ نام «رزین چموش » جاے آن را گرفت . – ساغری: ڪفش چرمے بدون پشت و بے پاشنہ است ڪہ روحانیون آن را مے پوشیدند.

ارسی: ڪفش چرمے پشت دار.

چاروق : ڪفش دوختہ شدہ ازپوست الاغ، اسب یا گاومیش ، پشت دار با بند و یا سادہ .

گیوہ : پاے پوش بافتہ شدہ از نخ ڪتان یا ڪنف ڪہ در تابستان استفادہ مے شد .

پوتین گالش: این نوع گالش داراے رویہ ڪوتاہ بود. جنس آن چرمے و نوع آن جلو بنددار بود

چڪمہ : مردان روستایے هـنگام ڪاردر مزارع یا رفتن بہ جنگل ،در پاییز و زمستان چڪمہ پلاستیڪے مے پوشیدند.

چوڪوتور( چیڪتور):چیڪ یا چوڪ بہ معناے پنجہ و تور بہ معناے بافتہ است. چیڪتور پوششے بود ڪہ بہ هـنگام حرڪت روے برف، زیر چموش مے بستند.

– ڪفش چوبے یا ڪتلهـ( دمپایے محلے ) : بہ دمپاے ساختہ شدہ ازچوب گفتہ مے شد و داراے دو نوع بود .یڪ نوع آن دارای

یڪ تسمہ ڪلفت بود ڪہ انگشت بزرگ پا داخل آن قرار مے گرفت . این ڪتلہ براے طے راهـهـاے ڪوتاہ و در حمام هـاے عمومے استفادہ مے شد.

پوشاڪ زنان

پوشاڪ زنان شامل

روسرے و سربند، پیراهـن، ڪت، الجاقبا، دامن، گردتومان، جلیقهـ، چادر ڪمر، چادر شب، ڪفش و جوراب است.

روسرے و سربند: اغلب زنان گیلان از دو سربند، یڪے در زیر )لچڪ) و دیگرے بر روے آن (دستمال) استفادہ مے ڪنند. دستمال در نواحے مختلف گیلان اسامے مختلفے دارد، در تالش بہ آن «سرا بست»، در ناحیہ و سرود «تونہ دسمال»، در ماسال «بنشہ دسمال» و در گرگانرود و خوشابر اسالم بہ آن «سر دستمال» مے گویند. در جلگہ هـاے گیلان نیز دستمال بہ اسامے زیر خواندہ مے شود: روسرے دستمال، پیل ہ دسمال و سرفود ڪہ بر روے لچڪ بستہ مے شود و اصولا رنگ آن سفید است.

پیراهـن

پیراهـن، بالاپوش بانوان گیلانے است. این پوشش در گویش تالشی، «شسی» Sey و در شرق و جلگہ تالش، پیرهـن Pirhan و جمہ خواندہ مے شود.زنان در غرب گیلان شے یا پیراهـن یڪسرہ آستین بلندے مے پوشند ڪہ از جلو مقدارے باز است تا راحت تر بتوانند بہ نوزاد شیر بدهـند و دو طرف آن نیز چاڪ دارد. اندازہ چاڪ پیراهـن و بلندے آن نیز ڪہ اصولا روے تنبان مے آید در قسمت هـاے مختلف غرب گیلان متفاوت است.

پیراهـن زنان

در جلگہ گیلان، مثل پیراهـن زنان غرب گیلان است اما بسیار از آن ڪوتاہ تر است. پیراهـن بانوان شرق گیلان بہ مراتب متنوع تر از پیراهـن زنان در غرب گیلان است و تفاوت هـایے در آنهـا مشاهـدہ مے شود.مثلا نوعے از آن، جلو بستہ است و از طرف شانہ دڪمہ دارد و نوعے دیگر داراے چاپ پهـلو است و غیر از یراق دوزے و چرخ دوزے از نخ هـاے رنگے نیز در جلوے پیراهـن استفادہ مے شود.

پیراهـن بانوان املشے «چابڪی» Cabokiنام دارد و ڪشاورزے و پولدوزے شدہ است. پیراهـنے ڪہ آنهـا در منزل مے پوشند از

زیر سینہ چین دارد و بلندے آن بہ زانو مے رسد. متفاوت ترین پیراهـن، پیراهـن مرسوم در پاشاڪے واقع در «خرارود» است ڪہ چرخدوزے شدہ و پارچہ آن با «پاچال» و ابریشم خام در محل بافتہ مے شود و اطراف پیراهـن بہ رنگ سرمہ اے و بہ روشیپیچمات با پیلہ ابریشم رنگ مے شود. این پیراهـن را دختران در روز عروسے یا در مهـمانے بہ تن مے ڪنند.

جلیقہ :

جلیقہ یڪے از پوشش هـاے متداول بانوان گیلان است . این پوشش در ناحیة غرب گیلان جلختہ Jelexte ، نیفتنہ niftane ، در شرق گیلان جرقدہ jarqade یا جرزقہ jarzaqe ، و در جلگہ هـاے گیلان جلقتہ ، جلتقہ ، جلختہ و جلخدہ نامیدہ مے شود . مدل متداول جلیقہ ، اصولاً جلوباز سہ دڪمہ و یقہ هـفت با سہ جیب در طرفین است و پشت آن سڪگ دارد ڪہ قابلیت گشاد و تنگڪردن را بہ آن مے دهـد . جنس آن بستہ بہ وضعیت مالے افراد ، متفاوت است . جلیقہ در نواحے جلگہ اے گیلان بہ صورت سادہ مورد استفادہ قرار مے گیرد ولے در مناطق ڪوهـستانے و ڪوهـپایہ اے سڪہ دوزے و با نخ هـاے رنگے چرخدوزے مے شود .

زمستان 95

آمار و اطلاعات

روستاے لیشڪ

لیشڪ نام روستایے در بخش مرڪزے شهـرستان سیاهـڪل است ڪہ طبیعت خاص آن مسافران و گردشگران را در هـرفصل سال بہ سوے خود مے خواند.

 

لیشڪ در بخش مرڪزے سیاهـڪل ڪہ در ۷ ڪیلومترے روستاے فشتال قرار دارد. این روستا بخاطر طبیعت خدادادے ڪہ دارد یڪے از روستاهـاے زیباے استان گیلان است.

وجود درختانے سبز، رودخانہ هـایے خروشان و استخرهـاے طبیعے ڪوچڪ از جملہ ویژگے هـاے طبیعے این روستاست.

در ڪتاب فرهـنگ جغرافیایے ایران لیشڪ را اینگونہ معرفے ڪردند. دهـے جزء دهـستان سیاهـڪل ، واقع در۷هـزارگزے جنوب باخترے سیاهـڪل . جلگہ اے ، معتدل ، مرطوب و مالاریائے . داراے ۷۸ تن سڪنہ . آب آن از نهـر ولیسم تغذیہ شدہ و محصولات آنجا لبنیات است . شغل اهـالے گلہ دارے و راہ آن مالرو است . تابستان عموم اهـالے براے نگاهـدارے گلہ هـاے خود بہ دیلمان میروند.

اما وجود یڪ امامزادہ بہ نام سید عباس(ع) ڪہ مردم منطقہ احترام خاصے براے آن قائل هـستند روستاے لیشڪ را نسبت بہ روستاهـاے اطراف متمایز ڪردہ است.

هـمچنین این روستا در هـشت سال دفاع مقدس یڪ شهـید بہ نام ایرج راستبد تقدیم جمهـورے اسلامے ایران ڪردہ است. شهـیدے ڪہ در سال ۶۷ و در منطقہ ابوغریب بہ فیض شهـادت نائل آمد.

 

🔺معنے لیشڪ در 

لغت نامہ دهـخدا

 

لیشڪ. [ ش َ ] (اِخ ) دهـے جزء دهـستان سیاهـڪل بخش سیاهـڪل دیلمان شهـرستان طوالش ، واقع در7هـزارگزے جنوب باخترے سیاهـڪل. جلگہ ، معتدل ، مرطوب ومالاریائی. داراے 78 تن سڪنهـ. آب آن از نهـر ولیسم. محصول آنجا لبنیات. شغل اهـالے گلہ دارے و راہ آن مالرواست. تابستان عموم اهـالے براے نگاهـدارے گلہ هـاے خود بہ دیلمان میروند. (از فرهـنگ جغرافیائے ایران ج 2).

 

| لیشڪا | لیشڪان | لیشے | لیص | لیط |

معنے لیشڪ بہ فارسی

لیشڪ

( اسم ) ۱- حلزون : لیسڪ ر بین زبر لالہ برگ یازان هـر سو ڪشف آسا سرا . ( دهـخدا . مجموع. اشعار ۲ ) ۱۱۳- نرم تنے از رد. شڪمپاییان و از دست. پولمونہ هـا ڪہ خاڪ زے است و داراے گونہ هـاے مختلف میباشد و در سراسر ڪر. زمین میزید . شڪل خارجے حیوان شبیہ حلزون صدفش پهـن و نازڪ است و دنبالہ اے از مانتو روے صدف را میپوشاند بطوریڪہ بدن حیوان ظاهـرا برهـنہ بنظر میرسد ( صدف حلزون مارپیچے است و حیوان در موقع استراحت و یا احساس خطر بدنش راداخل صدف مخفے میڪند و در موقعے ڪہ حیوان حرڪت مینماید صدف مارپیچے حیوان بر پشتش قرار دارد ) . این حیوان بمزارع صیفے و بقولات حملہ میڪند ویڪے از آفات این گیاهـان است ازاین جهـت باید با آن مبارزہ ڪرد . در پزشڪے از اجساد این جانوران شربتے تهـیہ میڪنند ڪہ بنام شربت لیماس موسوم است و ضد بیماریهـاے ریوے تجویز میشود لیسہ لیشڪ .

 

🔺دهـے جزئ دهـستان سیاهـڪل بخش سیاهـڪل دیلمان شهـرستان طوالش ٠ واقع در ۷ هـزار گزے جنوب باخترے سیاهـڪل ٠ جلگہ ٠ معتدل ٠ مرطوب ٠ مالاریائے ٠ زبان گیلڪے و فارسے ٠ آب از نهـر ولیسم ٠ محصول لبنیات ٠ شغل اهـالے گلہ دارے و راہ مالروست ٠ تابستان عموم اهـالے براے نگاهـدارے گلہ هـاے خود بدیلمان میروند ٠

 

🔺معنے لیشڪ در 

دانشنامہ ویڪے پدیا

لیشڪ، روستایے از توابع بخش مرڪزے شهـرستان سیاهـڪل در استان گیلان ایران است.

 

 

اطلاعات ڪلی

 

ڪشور : ایران

 

استان :گیلان

 

شهـرستان :سیاهـڪل

 

بخش: بخش مرڪزی

 

دهـستان: خرارود (سیاهـڪل)

مردم

جمعیت ۲۶۵ نفر

ڪد آمارے ۰۱۳۷۴۷

لیشڪ، روستایے از توابع بخش مرڪزے شهـرستان سیاهـڪل در استان گیلان ایران است.

 

↩این روستا در دهـستان خرارود قرار دارد و براساس سرشمارے مرڪز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۲۶۵ نفر (۵۸خانوار) بودهـ‌است.